Chích Ngừa Dại Có Nguy Hiểm Không

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thi Diễm Thúy - Bác sĩ tư vấn vắc-xin - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Số ca tử vong do bệnh dại gia tăng

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cho biết thống kê tại 17 tỉnh, thành phố đã ghi nhận 29 ca tử vong do bệnh dại trong 4 tháng năm 2024 , tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2023.

Theo Tiến sỹ Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, trong năm 2023, cả nước ghi nhận 82 ca tử vong do bệnh dại. 30/63 tỉnh thành, phố ghi nhận ca bệnh dại, cao nhất vào các tháng 3, 4 và 8.

Phân bố theo khu vực thì miền Bắc có ca bệnh dại cao nhất, tiếp đến là miền Nam và Tây Nguyên, miền Trung. Tuy nhiên tại khu vực miền Nam và Tây Nguyên gia tăng ca bệnh dại liên tiếp trong những năm gần đây. Tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi bị bệnh dại chiếm 34%.

100% số ca tử vong dại do không đi tiêm vaccine phòng dại, tiêm muộn hoặc không đúng chỉ định. Cùng đó, có đến 43,8% người dân chủ quan cho rằng chó nhà cắn tại thời điểm chó đang bình thường nên không đi tiêm vaccine phòng dại.

Tại "Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024" do Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức cuối tháng 3/2024, Tiến sỹ Hoàng Minh Đức cho biết 2 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận hơn 143.000 người đi tiêm phòng dại. Trước đó, từ năm 2019-2023, trung bình ghi nhận từ hơn 387.000- 674.000 trường hợp điều trị dự phòng bệnh dại.

Tuy nhiên, ông Đức cũng nhắc đến việc một bộ phận người dân vẫn còn chủ quan, lơ là; trong đó việc gia tăng ca tử vong do bệnh dại có nguyên nhân là nhiều trường hợp chủ quan không tiêm vaccine, kháng huyết thanh kịp thời sau khi bị chó, mèo cắn và vẫn chữa bệnh bằng phương pháp không được công nhận.

Có một thực tế là người dân e ngại việc tiêm vaccine phòng dại có nhiều tác dụng phụ dẫn đến việc sử dụng các biện pháp điều trị không được Bộ Y tế công nhận. Dù cơ quan y tế đã nhiều lần khuyến cáo nhưng vẫn có đến hơn 16% người bị bệnh dại đã điều trị bằng thuốc nam.

Một nguyên nhân nữa là 8,2% người bị chó cắn không có tiền để đi tiêm phòng dại (giá tiêm vaccine dại tương đối cao) đặc biệt với là hộ nghèo, người dân sinh sống vùng sâu, vùng xa.

Thế nhưng, cũng có một thực trạng nữa là tỷ lệ tiêm phòng trên đàn chó, mèo nuôi còn thấp dẫn đến gia tăng dịch bệnh trên động vật và tăng nguy cơ lây nhiễm sang người.

Cùng đó, công tác truyền thông, vận động người dân thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh dại chưa được như mong muốn.

Để hạn chế tử vong do bệnh dại các chuyên gia cho rằng cần tăng cường khả năng tiếp cận với vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ cao; bố trí mỗi huyện có ít nhất 01 điểm tiêm, ở những nơi địa bàn rộng và địa hình khó khăn xem xét bố trí thêm điểm tiêm phòng;

Đồng thời đẩy mạnh công tác truyền thông, nhất là đối với trẻ em, học sinh và với nhóm đồng bào dân tộc; đặc biệt lưu ý việc không chữa bệnh dại bằng các biện pháp chưa được Bộ Y tế công nhận.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh dại phổ biến trên toàn thế giới. Hàng năm căn bệnh này gây ra cái chết cho 60.000-70.000 người và hàng triệu loài động vật.

Bệnh dại là căn bệnh vô cùng nguy hiểm khi phát bệnh, người đã bị bệnh dại gần như tử vong 100%. Tuy nhiên nhiều người vẫn còn lơ là, chưa hiểu rõ về bệnh dại nên rất chủ quan hoặc điều trị sai cách gây nguy hiểm đến mạng.

Nguyên nhân gây ra bệnh dại là do một loại vi khuẩn có tên là Rhabdovirus có trong nước bọt của những động vật bị bệnh dại. Bệnh dại lây từ nước bọt của động vật bị dại thông qua vết cắn, liếm. Ổ chứa virus dại trong thiên nhiên thông thường là động vật có máu nóng, đặc biệt là chó. Ngoài ra, virus dại cũng được phát hiện ở mèo, chồn, dơi và các động vật có vú khác.

Ngay khi vào cơ thể, virus dại xâm nhập vào các dây thần kinh ngoại biên, chạy dọc theo các dây thần kinh đến tủy sống và não bộ. Mỗi ngày, virus dại di chuyển được “đoạn đường” từ 12-24mm. Ngay khi virus đến não bộ, người bệnh mới thật sự có những dấu hiệu lâm sàng rõ ràng.

Thời gian ủ bệnh dại có thể dưới 1 tuần hoặc trên 1 năm, phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách từ vết thương đến hệ thần kinh trung ương… Vết thương càng ở gần hệ thần kinh trung ương như mặt, cổ, đầu, ngón tay, cơ quan sinh dục ngoài… thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Khi nào cần tiêm vắc-xin phòng dại?

Đối với những người có nguy cơ cao tiếp xúc với bệnh dại, chẳng hạn như bác sĩ thú y, người xử lý động vật, nhân viên phòng thí nghiệm bệnh dại, người chơi trò chơi và nhân viên sản xuất bệnh dại nên thực hiện phác đồ tiêm vắc-xin ngừa bệnh dại.

Vắc-xin cũng nên được xem xét sử dụng cho những đối tượng sau:

Đối với nhân viên phòng thí nghiệm và những người khác có thể liên tục tiếp xúc với virus gây bệnh dại, nên xét nghiệm miễn dịch định kỳ, và nên dùng liều tăng cường khi cần thiết.

Bất cứ ai bị động vật bị dại cắn, hoặc người nào khác có thể đã tiếp xúc với bệnh dại, nên làm sạch vết thương và gặp bác sĩ ngay lập tức. Bác sĩ sẽ xác định xem họ có cần được tiêm phòng không.

Tiêm phòng dại có hại không?

Chính vì lo lắng không biết tiêm phòng dại có hại không nên nhiều người còn e dè với loại vắc-xin này. Cũng giống như bất kỳ loại thuốc nào, vắc-xin ngừa bệnh dại cũng có khả năng gây ra các phản ứng sau tiêm vắc-xin, chẳng hạn như phản ứng dị ứng. Tuy nhiên, vắc-xin phòng bệnh dại được làm từ virus dại đã chết và nó không thể gây bệnh dại. Do đó, nguy cơ vắc-xin gây ra tác hại nghiêm trọng, hoặc tử vong, là vô cùng nhỏ. Các vấn đề phản ứng nghiêm trọng từ vắc-xin bệnh dại là rất hiếm.

Một số phản ứng thường gặp sau khi tiêm vắc-xin phòng dại:

Tóm lại, bệnh dại rất nguy hiểm và có nguy cơ tử vong rất cao. Do đó, khi bị động vật cắn, cách duy nhất để phòng ngừa bệnh dại là tiêm vắc-xin phòng chống. Vắc-xin phòng ngừa bệnh dại được làm từ virus bất hoạt, những con virus này đã chết và không có khả năng gây bệnh. Vì vậy, nguy cơ xảy ra những biến chứng là vô cùng nhỏ và rất hiếm gặp. Tuy nhiên, sau khi tiêm vắc-xin phòng dại, nếu thấy có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường cần báo ngay với nhân viên y tế để được can thiệp kịp thời.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin phòng dại Verorab 0,5ml sản xuất bởi hãng Sanofi - Pháp, được Cục Quản lý Dược phê duyệt ngày 07/06/2018.

Cách duy nhất để phòng ngừa bệnh dại là tiêm vắc-xin phòng chống

Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin phòng dại Verorab 0,5ml tại Vinmec bao gồm:

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bị chó dại cắn từ hồi tháng 2/2024 nhưng anh Điểu KRốt (48 tuổi, ngụ thôn 1, xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng), không đi tiêm ngừa.

Ngày 14/6/2024, anh Điểu KRốt được người nhà đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước với các triệu chứng trở nặng như nóng sốt, vật vã, sợ gió, sợ nước. Sau đó, anh Điểu KRốt được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh, được chuẩn đoán nghi ngờ bệnh dại lên cơn. Đến ngày 17/6, bệnh nhân KRốt đã tử vong.

Cũng bị chó cắn sau 2 tháng, cụ bà 72 tuổi ở Hòa Bình xuất hiện triệu chứng đau đầu, buồn nôn, cảm giác sợ nước, sợ gió, khi đưa đến bệnh viện, bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh dại, tiên lượng tử vong.